Budget 2024 : ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ప్రధానమంత్రి గరీబ్ కళ్యాణ్ కింద అందిస్తున్న 5 కిలోల ఉచిత ఆహార ధాన్యాల గడువును పొడిగిస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. ఇప్పుడు ఈ ఉచిత ఆహార ధాన్యాన్ని వచ్చే ఐదేళ్లపాటు అందజేస్తామని సీతారామన్ చెప్పారు. ఉచిత ధాన్యాలకు సంబంధించిన ఈ ప్రకటన హర్యానా, మహారాష్ట్ర, జార్ఖండ్ అసెంబ్లీ ఎన్నికలతో ముడిపడి ఉంది. మూడు నెలల తర్వాత ఈ మూడు రాష్ట్రాల్లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలను ప్రతిపాదించారు. 3 రాష్ట్రాలలో 2 (మహారాష్ట్ర, హర్యానా) ప్రస్తుతం బీజేపీ సంకీర్ణ ప్రభుత్వాన్ని కలిగి ఉండగా, జార్ఖండ్‌లో కాంగ్రెస్ సంకీర్ణ ప్రభుత్వం ఉంది.
మళ్లీ ఉచిత ధాన్యాలు ఇస్తామన్న ప్రకటన ఎందుకంటే ?
1. ఎన్నికలు జరిగే రాష్ట్రాల్లో 35 లక్షల కుటుంబాలు లబ్ధిదారులు
మూడూ రాష్ట్రాల్లో కలిపితే రూ.35 లక్షలకు పైగానే లబ్ధిదారులు ఉన్నారు. సంఖ్యాపరంగా లబ్ధిదారుల సంఖ్యను పరిశీలిస్తే నేరుగా దాదాపు 1.59 కోట్లు. భారత ప్రభుత్వం ప్రకారం, మహారాష్ట్రలో 1 కోటి 10 లక్షల మంది ప్రజలు ఉచిత రేషన్ ప్రయోజనాన్ని పొందుతున్నారు. జార్ఖండ్‌లో ఈ సంఖ్య దాదాపు 34 లక్షలు. హర్యానాలో రేషన్ పొందుతున్న వారి సంఖ్య దాదాపు 12 లక్షలు.
2. యూపీ నుంచి గుజరాత్ వరకు బీజేపీకి లాభాలు
అనేక రాష్ట్రాల అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో బీజేపీకి ఉచిత రేషన్ లబ్ది చేకూర్చంది. ఇందులో గుజరాత్, ఉత్తరప్రదేశ్ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు ప్రముఖమైనవి. గుజరాత్‌లో ఓటు వేయడానికి వచ్చిన 10 మందిలో 7 మంది ఉచిత ఆహార ధాన్యం పథకాన్ని ప్రస్తావించారు. ఈ రాష్ట్ర ఎన్నికల్లో బీజేపీ ఏకపక్షంగా విజయం సాధించింది. ఉత్తరప్రదేశ్‌లో కూడా భారతీయ జనతా పార్టీ ఉచిత ఆహార ధాన్యాల పథకం ప్రయోజనాన్ని పొందింది. ఇటీవలి లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో 67 శాతం మంది ప్రజలు ఈ ఉచిత రేషన్ పథకం ద్వారా తమ కుటుంబానికి ప్రయోజనం పొందారని చెప్పారు.
3. ఉచిత ధాన్యం పథకానికి ప్రభుత్వం ఎంత ఖర్చు చేస్తుంది?
ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ప్రకారం, 2020 సంవత్సరంలో ఈ పథకం కోసం గరిష్టంగా రూ. 5.41 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేశారు. ఈ సంఖ్య 2021లో రూ.2.92 లక్షల కోట్లు, 2022లో రూ.2.72 లక్షల కోట్లు, 2023లో రూ.2.12 లక్షల కోట్లు, 2023లో రూ.2.05 లక్షల కోట్లు.కేంద్ర ప్రభుత్వ లెక్కల ప్రకారం దేశవ్యాప్తంగా దాదాపు 80 కోట్ల మంది ఈ పథకం ద్వారా లబ్ధి పొందుతున్నారు. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ బడ్జెట్‌పై భారంగా భావించారు. ఐదేళ్ల కాలంలో దాదాపు రూ. 10 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేశారు. ఇది మాత్రమే కాదు, ఈ పథకాన్ని మూసివేయాలని నీతి ఆయోగ్ సూచించినట్లు అనేక మీడియా నివేదికలలో కూడా పేర్కొంది. అయితే ఈ కమిషన్ సలహాను ప్రభుత్వం అంగీకరించలేదు. ఉచిత ధాన్యం పథకం కూడా ఉచితాల కారణంగా వివాదాస్పదమైంది. ఉచితాల సమయంలో సుప్రీంకోర్టులో విచారణ జరిగినప్పుడు, ఈ పథకాన్ని కూడా పరిగణించాలని పక్షాల నుండి వాదించారు. అయితే ఇది ఉపశమనం కోసమేనని కేంద్రం తెలిపింది.
